Ашмянскі краязнаўчы музей створаны 27 верасня 1952 года, а ўжо праз год ён пачаў насіць імя беларускага паэта Францішка Багушэвіча.

Чым знакаміты краязнаўчы музей? Ёсць шэраг прычын, чаму трэба пракласці маршрут да гэтага аб'екта:

У музеі абсталяваны працоўны кабінет Францішка Багушэвіча. Усе прадметы экспазіцыі арыгінальныя - вы дакранецеся да творчасці выдатнага беларускага паэта;

Вы ўбачыце, як выглядае самы сапраўдны скарб манет ВКЛ і Рэчы Паспалітай XVI — XVII стагоддзяў;

Вы акуняцеся і адчуеце атмасферу старажытнага мястэчка, бо ў жніўні 2000 года музей пераехаў у гістарычны будынак сярэдзіны XIX стагоддзя;

У 2010 годзе Прэзідэнт Міжнароднай асацыяцыі "Мастацтва народаў свету" Н.І. Карнілаў падарыў музею 431 твор графікі, скульптуры і жывапісу. Аўтары — мастакі Расійскай Федэрацыі і краін СНД. Гэта калекцыя легла ў аснову створанай мастацкай галерэі;

6 мая 2021 года адкрыўся філіял музея "Гальшанскі замак".

Пра што распавядае ашмянскі музей у сваіх калекцыях? Сярод экспанатаў вы знойдзеце старажытныя прылады працы, шкляны і керамічны посуд, датаваны XVI — XVIII стагоддзямі, прадметы, знойдзеныя падчас раскопак Гальшанскага замка, вырабы дэкаратыўна-прыкладной творчасці і многае іншае. Усяго ў музеі налічваецца больш за 25,5 тысячы экспанатаў. Яны аб'яднаны ў экспазіцыі:

"Старонкі гісторыі краю ў ХХ ст."

1

Лейтматывам залы стала чорная паласа войнаў. Яна падзяліла жыццё на "да" і "пасля": з аднаго боку ідзе гаворка аб Ашмянскім павеце, з другога — аб Ашмянскім раёне. Завяршае экспазіцыю ансамблевы комплекс, прысвечаны Францішку Багушэвічу. Менавіта тут заканчваецца своеасаблівы бягучы радок, на якім напісаны словы верша "Мая дудка".

"Знакамітыя месцы Ашмяншчыны"

Вы даведаецеся ўсё пра знакамітыя мясціны раёна, пра гістарычныя помнікі і выдатных людзей, якія пакінулі незабыўны след у гісторыі і жыцці Ашмянаў. Для афармлення залы выкарыстаны незвычайны экспазіцыйны прыём: з аднаго боку паказана жыццё шляхты і гараджан, з другога — вытрымана канцэпцыя сельскага ўкладу жыцця.

"Ашмяны ад старажытнасці да ХХІ стагоддзя"

Гісторыя Ашмян паказана праз гістарычныя пласты XIV, XVII і XIX стагоддзяў, прадстаўленыя макетамі горада, створанымі на аснове плана горада пэўнага перыяду. Тут прадстаўлена мястэчка Ашмяны, вуліцы старажытнага мястэчка.

2

"Свет прыроды"

Тут вы знойдзеце ўсю інфармацыю аб раслінным і жывёльным свеце Ашмянскага раёна з картай асноўных помнікаў прыроды. Зала раскрывае багацце флоры і фауны рэгіёна.

Гэта канцэптуальны музей, дзе кожны прадмет у экспазіцыі нясе пэўны сэнс і значэнне, дзе няма месца выпадковасцям і радавым абставінам. Ці варта дзівіцца, што за перыяд свайго існавання музей стаў сапраўдным культурным цэнтрам раёна.

Як гаворыцца, лепш адзін раз убачыць. А паглядзець ёсць на што.