Археалагічны музей «Бярэсце»

Ён размяшчаецца на тэрыторыі Валынскага ўмацавання Брэсцкай крэпасці. Калісьці на гэтым месцы знаходзілася старажытнае гарадзішча, дзе жылі дрыгавічы.

У ХХ стагоддзі беларускія навукоўцы паспрабавалі вызначыць, дзе першапачаткова знаходзілася паселішча, з якога потым вырас горад Берасце. У другой палове 60-х гадоў даследчыкі атрымалі выдатныя вынікі. На ўчастку сушы, утвораным Заходнім Бугам і левым рукавом ракі Мухавец, быў выяўлены старажытны дзядзінец. На месцы раскопак гарадзішча было знойдзена каля 43 тысяч артэфактаў, якія сведчаць, што ў XII-XIII стагоддзях тут віравала жыццё – ішоў гандаль, развівалася рамесніцкая дзейнасць і земляробства.

Дзякуючы высокай вільготнасці і асаблівасцям мясцовай глебы, драўляныя пабудовы, прылады працы, упрыгожванні, фрагменты адзення і іншыя археалагічныя знаходкі выдатна захаваліся. На аснове знойдзеных артэфактаў было прынята рашэнне арганізаваць музей, які расказвае пра жыццё старажытных жыхароў Берасця. Недалёка ад месца раскопак пабудавалі вялікі шклобетонны павільён, куды былі перанесены знойдзеныя гістарычныя артэфакты. Экспанаты, якія сталі часткай экспазіцый, былі старанна закансерваваны спецыялістамі.

Вясной 1982 года музей "Бярэсце" адчыніў дзверы для першых наведнікаў. Ужо больш за 40 гадоў цікавасць да гэтай ўстановы не зніжаецца – штогод музей прымае каля 60 тысяч наведнікаў.

Што прадстаўлена ў археалагічным музеі «Бярэсце»?

Музейны павільён плошчай 2400 квадратных метраў падзелены на тэматычныя зоны, прысвечаныя гісторыі ўзнікнення Берасця, планіроўцы і забудове паселішча, славянскім рамёствам, рэканструкцыі жытла XIII стагоддзя, асноўным заняткам старажытных славян, іх побыту і культуры.

Калекцыя музея ўключае:

• прадметы побыту – ключы, нажная ступа, брытвы, самшытавы грэбень з выявамі літар славянскага алфавіта і г.д.;
• прыклады абутку;
• прыстасаванні для палявання і рыбалкі;
• косці і чарапы свойскай жывёлы;
• посуд – нажы, лыжкі, міскі, керамічныя вырабы;
• фрагменты тканіны;
• рамесныя сельскагаспадарчыя прылады: ткацкі і ганчарны станкі, матавілы, мялкі для ільну, долата, сякеры, свердзелы і інш.;
• дзіцячыя цацкі;
• фрагменты зброі;
• жаночыя ўпрыгожванні – падвескі, бранзалеты, пацеркі, пярсцёнкі, завушніцы;
• шахматныя фігуркі;
• прадметы культу.

Самы маштабны элемент экспазіцыі – археалагічны раскоп XIII стагоддзя, які знаходзіцца ў цэнтры музейнага павільёна. Гэта частка адноўленага рамеснага квартала, які складаецца з 28 жылых і гаспадарчых пабудоў, зробленых з бярвення хваёвых дрэў. Тут можна ўбачыць гарадскія вуліцы, вымашчаныя дрэвам, частаколы, рэшткі гліняных печак.

Акрамя артэфактаў, знойдзеных пры раскопках, у музеі ёсць і сучасныя экспанаты. Напрыклад, макет старажытнага Берасця або жылая пабудова, створаная па ўзоры сярэднявечнага ўсходнеславянскага жытла. Зруб дазваляе зразумець, як выглядалі дамы жыхароў гарадзішча звонку і знутры.

Археалагічны музей "Бярэсце" дазваляе ўявіць побыт, эканамічнае і культурнае жыццё вялікага ўсходнеславянскага паселішча XIII стагоддзя. Супрацоўнікі музея праводзяць тэматычныя і аглядныя экскурсіі, гістарычныя квесты для школьнікаў, арганізуюць віртуальныя туры па археалагічным раскопе і прагляды 3D-панарамы старажытнага Берасця. Наведнікі могуць скарыстацца аўдыёгідам на рускай, беларускай, англійскай, польскай і кітайскай мовах.

Музей знаходзіцца побач з Холмскімі варотамі Брэсцкай крэпасці. Ад чыгуначнага і аўтобуснага вакзалаў Брэста сюды можна лёгка даехаць на грамадскім транспарце.