Чыгуначная станцыя ў вёсцы Дубіца

На сутыку межаў і лёсаў

Дубіца – гэта вёска на самым ускрайку Беларусі: усяго пяцьдзясят метраў аддзяляюць станцыю ад мяжы з Польшчай. Каля станцыі працякае рака Буг, і блізкасць да іншай краіны з’яўляецца вельмі адчувальнай: цішыня, лес, рэдкія гукі дызель-цягніка «Брэст – Уладава», які і сёння ходзіць па гэтай лініі. Аддаленасць ад буйных гарадоў і захаваная аўтэнтычнасць робяць станцыю ўнікальнай лакацыяй, дзе можна ўбачыць чыгуначную архітэктуру XIX стагоддзя ў амаль першатворным выглядзе.

Стратэгічнае значэнне і з’яўленне станцыі

Гісторыя станцыі пачынаецца ў канцы XIX стагоддзя, калі актыўна развівалася Брэст–Хелмская чыгуначная ветка. Рашэнне аб яе будаўніцтве было прынята ў 1884 годзе, а рух быў адкрыты ў 1887. Станцыю Дубіца збудавалі ў 1897 годзе – да дзесяцігоддзя гэтай лініі. Дакладна невядома, чаму яе размясцілі менавіта тут, але даследчыкі мяркуюць, што важную ролю адыгралі блізкія пераправы, масты і размешчаны побач Свята-Ануфрыеўскі Яблычынскі манастыр.

Асаблівую цікавасць мае архітэктура будынка. Ён выкананы ў стылі прамысловай готыкі з элементамі мадэрну – рэдкае спалучэнне для чыгуначных станцый Беларусі. Масіўныя сцены з якаснай чырвонай цэглы ўпрыгожаны нішамі, аркамі і выразнымі карнізамі. Калі прыгледзецца, на некаторых цаглінах можна заўважыць адбіткі пальцаў майстроў, якія рабілі іх больш за 120 гадоў таму, – маленькія сляды мінулага, што дзівам захаваліся.

Станцыя, якая перажыла вайну

Падчас Вялікай Айчыннай вайны станцыя апынулася ў зоне жорсткіх баёў. Побач знаходзілася камендатура, а недалёка абарону трымала 15-я пагранічная застава. Салдаты першымі прынялі ўдар і абаранялі рубяжы да апошняга. Сярод іх асабліва вядомы малодшы сяржант Аляксей Новікаў – чалавек, чые подзвігі сталі легендай. Ён два дні адстрэльваўся ад ворагаў, схаваўшыся ў дупле дуба, і здолеў спыніць наступ пераўзыходзячых сіл праціўніка. Сёння каля станцыі стаяць памятныя абеліскі ў гонар пагранічнікаў, якія загінулі, а той самы дуб і цяпер расце побач.

Сам будынак, нягледзячы на бамбардзіроўкі і баі, застаўся цэлы. На яго сценах і сёння можна ўбачыць сляды ад куль – нямыя сведкі вайны. У 1944 годзе станцыю адрамантавалі, і з таго часу яе выгляд амаль не змяніўся.

Здымачная пляцоўка пад адкрытым небам

З пачатку 2000-х гадоў Дубіца стала сапраўднай знаходкай для кінематаграфістаў. Яе аўтэнтычны выгляд, які практычна не змяніўся з часоў Расійскай імперыі, прыцягнуў увагу многіх рэжысёраў. Тут здымалі эпізоды вядомых фільмаў: «Брэсцкая крэпасць», «Курсанты», «Снайпер-2. Тунгус», «Роля», «Сага пра хантаў», «Паляванне на гауляйтара», «Перапыненыя ўспаміны» і іншыя. Жыхары і работнікі станцыі нават вядуць альбом з аўтографамі акцёраў і здымачных груп – невялікі музей у сценах маленькага вакзала.

Архітэктурная і гістарычная каштоўнасць

Будынак станцыі – гэта рэдкі прыклад кампактнай чыгуначнай архітэктуры канца XIX стагоддзя. Ён складаецца з трох аб’ёмаў: цэнтральнага двухпавярховага корпуса, больш вузкага паўднёвага крыла і працяглага паўночнага аднапавярховага аб’ёму. Такая кампазіцыя надае будынку ўпэўнены сілуэт, а дэкор стварае адметны вобраз.

Фундамент мае глыбіню тры метры – паказчык высокай адказнасці будаўнікоў. Да нашых дзён захаваліся драўляныя шпалы, старыя пераключальнікі, а краявіды вакол выглядаюць амаль так, як сто гадоў таму. Усё гэта робіць станцыю не толькі гістарычным аб’ектам, але і рэдкім архітэктурным помнікам эпохі прамысловага развіцця Беларусі.

Чаму варта наведаць Дубіцу

Чыгунка ў Дубіцы – гэта месца, дзе гісторыя адчуваецца літаральна ў кожным камені. Тут можна:

  • адчуць атмасферу памежнай зоны
  • убачыць рэдкі архітэктурны помнік XIX стагоддзя
  • прайсціся па тэрыторыі, якая стала дэкарацыяй для дзясяткаў фільмаў
  • убачыць помнікі абаронцам мяжы
  • прайсціся ўздоўж Буга і атрымаць асалоду ад цішыні і прыроды.

Гэта лакацыя, куды прыязджаюць, каб адчуць сябе падарожнікам у часе. Невялікі вакзал, старая цэгла, дубы навокал і нетаропкі рытм памежнага дызеля ствараюць асаблівы настрой – спакойны, крыху кінематаграфічны і надзіва атмасферны.

Для тых, хто цікавіцца гісторыяй чыгункі, ваеннай тэматыкай ці проста любіць ціхія куточкі Беларусі, станцыя ў Дубіцы будзе сапраўдным адкрыццём.