Манастыр багаты знакавымі гісторыямі і сваімі галоўнымі святынямі. У прыватнасці, Жыровіцкі абраз Багародзіцы ўваходзіць у спіс 100 самых шануемых праваслаўных абразоў свету. Менавіта яна, па расказах і легендах, неаднойчы з’яўлялася перад людзьмі аднаго буйнога землеўладальніка ВКЛ Аляксандра Солтана. Паводле падання, адбывалася гэта ўсё прыкладна ў 1470 годзе: сяляне выявілі пасярод лесу абраз у сонечным ззянні і аднеслі яго свайму баярыну. Той не надаў належнага значэння гэтай падзеі і схаваў абраз у куфар. Гэтым жа вечарам, адкрыўшы куфар, ён убачыў, что іконы ўжо не было на месцы. А на наступны дзень на тым жа месцы ў лесе сяляне зноў знайшлі гэты абраз і ў здзіўленні прынеслі баярыну. Землеўладальнік убачыў у гэтым промысел Божы і сказаў у малітве, што пабудуе храм у гонар Прасвятой Багародзіцы на месцы з'явы.
Так і здарылася пазней: на гэтым месцы пабудавалі драўляны храм. Пра яго пайшла пагалоска, і людзі пачалі з'язджацца на пакланенне ў святое месца, некаторыя нават сяліліся тут. Аднак у 1520 годзе пажар знішчыў драўляную пабудову. Тады, паводле падання, адбылася другая з'ява вобраза Багародзіцы з гэтым абразом, якi цудам ацалеў пры пажары. На гэтым месцы застаўся камень, дзе і ўзвялі ў 1672 годзе ўжо каменную Яўленскую царкву.
Ёсць і яшчэ адно манастырскае паданне аб з'яве Багародзіцы ў Яўленскай царкве. У часы Вялікай Айчыннай вайны немцы аблюбавалі царкву для захоўвання боепрыпасаў. Але дзіўная з'ява: начамі паставыя сталі заўважаць постаць жанчыны, якая на зразумелай ім мове патрабавала сыходзіць з гэтага месца. Тады акупанты загадалі мясцоваму духоўніку абшукаць храм. У выніку ператрусу яны знайшлі абраз Божай Маці, у якой пазналi тую таямнічую фігуру. Нечакана для мясцовых жыхароў немцы ўсё ж такі выканалі загад і пакінулі манастыр, так і не вярнуўшыся больш на гэтыя землі падчас акупацыі.
Яўленскі храм з'яўляецца самым старажытным збудаваннем манастыра, які адносіцца да позняга перыяду барока (быў перабудаваны ў 1769 годзе), а таму ўдвая цікавым гістарычным месцам. Святы камень, на месцы якога была ўзведзена царква, цяпер захоўваецца ўнутры храма, у алтары. А пад падлогай знаходзіцца пахавальня, у якой з 1881 года спачывае архіепіскап з Жыровічаў, адзін з удзельнікаў працэсу ўз'яднання ўніятаў.
Штогадовай традыцыяй у Жыровічах стала прымаць 20 мая вялікую колькасць паломнікаў і турыстаў: у гэты дзень у манастыры святкуюць з'яву Жыровіцкай іконы Божай Маці. У святочны дзень пасля службы ва Успенскім саборы хрэсны ход, у якім прымаюць удзел служыцелі і вернікі, накіроўваецца да Яўленскага храма, дзе працягваюцца царкоўныя святочныя каноны. Таму, калі не ў звычайную паездку, то ў гэтую святочную для манастыра дату варта наведаць беларускую святыню, каб стаць удзельнікам незвычайнага відовішча.