Якія стравы традыцыйна падаюць да каляднага стала?

У гэты дзень вернікі наведваюць святочныя службы, а пасля збіраюцца за шчодрым сталом, каб падзяліць радасць Раства з блізкімі.

Цэнтральным элементам святкавання, безумоўна, з'яўляецца калядны стол. Па традыцыі на стол падаецца дванаццаць посных страў, якія сімвалізуюць дванаццаць апосталаў Хрыста, дванаццаць месяцаў года і выказваюць падзяку за мінулы год і надзею на будучы. Нашы продкі высцілалі калядны стол белым абрусам, пад якi клалі сена або салому. Гэта сімвалізавала яслі, дзе нарадзіўся Ісус. Сям'я прыступала да трапезы, завяршаючы Калядны пост, толькі пасля з'яўлення першай зоркі на небе, якая азначае нараджэнне Збавіцеля.

Якія калядныя стравы былі на стале ў беларусаў?

Куцця. Гэта самая галоўная страва каляднага стала. Рэцэпт прыгатавання ў кожным рэгіёне Беларусі свой: дзесьці дадавалі сухафрукты, дзесьці — арэхі або мак. Кожны інгрэдыент мае сваё значэнне: пшаніца сімвалізуе вечнае жыццё, мак — дастатак, мёд – здароўе і салодкае жыццё, арэхі – сілу і багацце. Куццю пакідалі на стале на ноч, каб душы памерлых продкаў далучыліся да вячэры.

Посны боршч. Калядны боршч з'яўляецца сімвалам цвёрдасці веры, перамогі над нячыстай сілай. Ён здзіўляе сваім багатым смакам. Сакрэт заключаецца ў выкарыстанні разнастайнай гародніны: буракоў, капусты, морквы, бульбы, грыбоў, фасолі. Для водару дадаюць духмяныя травы і спецыі. У некаторых рэгіёнах Беларусі ў боршч кладуць сушаныя грушы або яблыкі, што надае яму саладкаватую нотку.

Варэнікі з рознымі начыннямі. Посныя варэнікі – яшчэ адна традыцыйная каляднае страва. Начынне можа быць самым разнастайным: капуста, бульба, грыбы, сухафрукты.

Бліны. Не абавязкова гэта павінны быць тонкія, пшанічныя. Да стала могуць падавацца тонкія і пышныя бульбяныя і аржаныя бліны і аладкі.

Галубцы або тушаная капуста з грыбамі. Дарэчы, капуснае лісце з'яўляецца сімвалам працягу роду, міру і чароўнага заступніцтва.

Узвар. Духмяны кампот з сухафруктаў – выдатны напой, які падаецца да каляднага стала. Продкі верылі, што ў гэтым пачастунку захоўваецца сонечная энергія.

Рыба. Пераважна гэта быў карп, акунь або судак. Рыбу гатуюць рознымі спосабамі: запякаюць, смажаць, тушаць, фаршыруюць. Яна займае важнае месца на калядным стале і сімвалізуе чысціню і выратаванне.

Выпечка. Белае здобнае цеста з'яўляецца сімвалам дастатку і радасці. На калядным стале заўсёды прысутнічалі пірагі з розным начыннем. Напрыклад, адна з традыцыйных страў – аржаны пірог з рыбай. Свежавылаўленую рыбу для яго спачатку адварвалі ў агурочным расоле.

Ламанцы. Гэтыя тонкія хрумсткія аладкі з поснага цеста падавалі з мёдам і макам або з варэннем.

Печаныя яблыкі. Яблыкі запякалі ў печы цалкам з розным начыннем – разынкамі, мёдам або арэхамі. Нашы продкі верылі, што яблык захоўвае ў сабе цяпло лета і дапамагае абараніцца ад хвароб.

На калядным стале могуць прысутнічаць і іншыя посныя стравы: кашы, запяканкі, пірагі з грыбамі або капустай, розныя саленні і квашаннi.

Важна адзначыць, што дванаццаць страў – гэта не строгі канон, а хутчэй сімвалічная колькасць. У кожнай сям'і набор страў можа вар'іравацца ў залежнасці ад рэгіянальных традыцый і сямейных пераваг. Аднак агульная атмасфера свята, сямейнае цяпло і вера ў цуд Раства застаюцца нязменнымі. А калядкі, якія гучаць у гэты светлы дзень, напаўняюць сэрцы радасцю і надзеяй.