Косаўскі замак

Брэсцкая вобласць / Івацэвіцкі раён / г. Косава

Косаўскі замак

Помнік палацава-паркавай архітэктуры

Нягледзячы на ​​тое, што Косава — гарадок невялікі (пражывае ў ім не больш за 2000 чалавек), у гэтыя мясціны ніколі не зарастае турыстычная сцежка. Сюды прыязджаюць не толькі, каб атрымаць асалоду ад загадкавай атмасферы даўно мінулых гадоў, але і каб палюбавацца на знакаміты палац Пуслоўскіх, які з'яўляецца адной з галоўных славутасцяў невялікага гарадка і ўнікальным помнікам неагатычнага архітэктурнага стылю. Косава таксама цесна звязана з вядомай асобай — Тадэвушам Касцюшкам, які быў выдатным ваенным і палітычным дзеячам Рэчы Паспалітай. Тут захавалася шмат мясцін, якія нагадваюць пра яго: і касцёл, дзе хрысцілі Касцюшку, і адноўлены домік, дзе ён нарадзіўся.

Гістарычная даведка. У гарадка Косава — даўняя і займальная гісторыя. Упершыню яго ўпамінанне ў летапісу датавана 1494 годам, калі маршалак Вялікага Княства Літоўскага Ян Храптовіч стаў уладальнікам гэтых маляўнічых мясцін. Потым тут гаспадарнічалі такія вядомыя роды, як Чартарыйскія і Сапегі. А ў 19 стагоддзі маёнтак дастаўся Войцеху Пуслоўскаму, які быў у тыя часы паспяховым прамыслоўцам. Тут Пуслоўскі адкрыў суконную мануфактуру, дзе ўпершыню была ўсталявана паравая машына.

Палац з'явіўся ў гэтых мясцінах дзякуючы сыну Пуслоўскага. Пабудаваны ён быў на манер рыцарскага замка, каб падкрэсліць веліч роду Пуслоўскіх. У замку было 132 пакоя, спраектаваныя такім чынам, каб на працягу года ў кожны з іх на 2,5 дня заглядвала сонца. А ў кожнай прасторнай залы была свая назва. Была тут і Блакітная, і Чорная, і нават Залатая зала. Замак упрыгожвалі каштоўныя фрэскі і палотны знакамітых мастакоў. А пад шкляной падлогай Параднай залы знаходзіўся ... велізарны акварыум, у якім плавалі залатыя рыбкі! Кожная зала палаца была прызначана для канкрэтнага мерапрыемства. Тут і арганізоўвалі балі, і праводзілі музычныя вечарыны, і збіраліся, каб пагуляць у карты. Кажуць, нават модныя цяпер падлогі з падаграваннем у тыя далёкія гады ўжо былі ў гэтым велічным палацы! Была таксама інфармацыя, што да Косаўскага замка прымыкаў звярынец. А ахоўваў замак жывы леў, які кожную ноч прагульваўся па яго доўгіх калідорах. Хадзілі чуткі, што пад замкам быў падземны ход, які злучаў палац Пуслоўскіх з сядзібай Сапегаў у Ружанах. Аднак доказу гэтаму няма. Акружаў замак раскошны парк, у якім было прадстаўлена мноства экзатычных дрэў. Была і аранжарэя з рэдкімі раслінамі.

Аднак лёс у Косаўскага замка быў незайздросны: нашчадак Пуслоўскіх Леанард вымушаны быў развітацца з замкам. Віной таму - картачныя даўгі. Дзве сусветныя вайны таксама не прайшлі бясследна: палац і рабавалі, і спальвалі. А ўжо ў пасляваенны час ён прыйшоў у поўны заняпад. Аднак знакамітаму Косаўскаму замку не далі згінуць: доўгі час ён знаходзіўся на рэстаўрацыі, за якой сачылі шматлікія сродкі масавай інфармацыі. Рэстаўрацыя стартавала ў 2008 годзе, калі замак быў у жахлівым стане. Не так даўно ён зноў адкрыў свае дзверы для дарагіх гасцей. У некаторых яго залах працуюць экспазіцыі, якія заўсёды карыстаюцца попытам. Таму зараз можна з упэўненасцю сказаць, што ў Косаўскі замак зноў вярнулася жыццё.