Палацава-паркавы комплекс Козел-Паклеўскіх

Упершыню ён згадваецца ў летапісах у XVI стагоддзі, але росквіт мястэчка прыпаў на XIX стагоддзе. Доўгі час Красны Бераг належаў розным прадстаўнікам шляхецкіх сем'яў. У другой палове XIX стагоддзя маёнтак выкупіў ваенны інжынер Міхаіл Гатоўскі. Па яго замове ў памяшканні быў пабудаваны вялікі дом у выглядзе літары «Г» – у гонар прозвішча ўладальніка. Аўтарам праекта быў пецярбургскі архітэктар В. Шротэр.

Гатоўскі пажадаў, каб дом выглядаў цікава і незвычайна. Таму архітэктурны вобраз сядзібнага дома спалучаў адразу некалькі стыляў, у тым ліку нязвыклы для нашай краіны маўрытанскі стыль. Асіметрычныя формы, шатровыя гранёныя завяршэнні вежаў, эклектычны дэкор, лускаваты дах на мансардах, арка, упрыгожаная гаргуліямі, – усё гэта рабіла дом падобным да маляўнічага казачнага палаца.

У доме Гатоўскага было 36 пакояў, інтэр'еры якіх таксама вылучаліся стылявой разнастайнасцю. Для афармлення ўнутранага ўбрання выкарыстоўвалася пазалота, ляпніна, дрэва, кераміка. Каля дома стаялі гаспадарчыя будынкі: стайня, флігель, склады, бровар. Навокал быў створаны англійскі пейзажны парк.

Міхаіл Гатоўскі з цягам часу прыняў рашэнне падараваць палацава-паркавы комплекс дачцэ Марыі, якая была жонкай расійскага прадпрымальніка і грамадскага дзеяча Вікенція Козел-Паклеўскага.

Пасля рэвалюцыйных падзей 1917 года сям'я Козел-Паклеўскіх выехала ў Польшу і больш не вярталася ў Беларусь. Маёнтак быў канфіскаваны дзяржавай. У сядзібным доме было адчынена сельскагаспадарчае вучылішча, а іншыя будынкі прыстасавалі пад склады, майстэрні і інтэрнат для студэнтаў.

У час Вялікай Айчыннай вайны палацава-паркавы комплекс выкарыстоўваўся немцамі як шпіталь, таму гаспадарчыя будынкі не былі разбураны. У самім пасёлку ў ваенны час знаходзіўся дзіцячы канцэнтрацыйны лагер. Тут трымалі дзяцей, якіх выкарыстоўвалі як донараў крыві для нямецкіх салдат. Пазней, у 2007 годзе, побач з маёнткам быў усталяваны помнік дзецям, якія загінулі падчас вайны.

Маёнтак Козел-Паклеўскіх пасля рэстаўрацыі

У 90-х гадах ХХ стагоддзя было прынята рашэнне аднавіць маёнтак у Красным Беразе. Работы працягваліся амаль 20 гадоў і былі завершаны ў 2015 годзе. Рэстаўратары здолелі аднавіць не толькі знешні выгляд сядзібы, але і інтэр'еры будынка: залы, кабінеты, гасцёўні, спальні гаспадароў. Мэбля і прадметы эпохі для напаўнення дома былі сабраны з розных фондаў і прыватных калекцый.

Цяпер у сядзібе знаходзіцца музей, а ў былым флігелі Козел-Паклеўскіх размяшчаецца адміністрацыя краснабярэжскага сельскагаспадарчага каледжа. У былым маёнтку праводзяцца выставы, фестывалі, культурныя мерапрыемствы. Сюды прыязджаюць як арганізаваныя экскурсіі, так і асобныя турысты. Маёнтак Козел-Паклеўскіх уваходзіць у турыстычны маршрут "Залатое кальцо Гомельшчыны". Наведаўшы палацава-паркавы комплекс у Красным Беразе, вы натхніцеся незвычайным спалучэннем архітэктурных стыляў, ацэніце арыгінальны мастацкі густ яго ўладальнікаў і адчуеце атмасферу шляхецкага жыцця XIX стагоддзя.

З Мінска ў Красны Бераг можна даехаць на асабістым аўтамабілі – дарога зойме каля двух з паловай гадзін. Іншы варыянт – прыехаць цягніком да Жлобіна, пасля аўтобусам ці электрычкай да станцыі Красны Бераг. Маёнтак знаходзіцца недалёка ад станцыі.